W zmieniającym się świecie designu niewiele jest rzeczy pewnych. Jedna z nich to miano najważniejszych i najsłynniejszych projektantów XX w., na które niezmiennie zasługuje małżeństwo Eamsów. Para zyskała je, tworząc m.in. meble – do dziś produkowane i pożądane przez miłośników designu. Przez blisko cztery dekady, Charles i Ray byli jednymi z najbardziej uznanych projektantów w Stanach Zjednoczonych, a ich wkład w architekturę, projektowanie mebli, wzornictwo przemysłowe oraz sztukę fotograficzną, do tej pory uznawany jest za przełomowy. Oto niezwykła opowieść o malarce i architekcie, którzy zawładnęli światowym wzornictwem – historia o miłości, pasji i zaangażowaniu, budzących od lat ogromne emocje.
Ona – Ray Eames – artystka, malarka, urodzona jako Ray-Bernice Alexandra Kaiser. On – Charles Eames – architekt, właściwie Charles Eames Ormond Jr. Nie wiadomo, czy osobno zaistnieliby w historii światowego wzornictwa, ale zastanawianie się nad tym nie ma sensu. Na szczęście dokładnie 80 lat temu ich życiowe drogi się przecięły. Stworzyli duet do tego stopnia efektywny, że należy im się jedno z najwyższych miejsc w hierarchii topowych projektantów.
Na początku była miłość….
Urodzony w 1907 r. w Saint Louis w stanie Missouri, Charles Eames, pierwsze studia architektoniczne podjął na Washington University w Saint Louis. Gdy w Europie wybuchła II wojna światowa, w Ameryce, dokładnie w 1939 r., Eames został dziekanem wydziału projektowania w Cranbrook Academy of Art. Na uczelni poznał Ray Kaiser. Podczas eksperymentów z designem zakochali się w sobie, a w 1941 r. ich płomienny romans doprowadził do rozwodu Charlesa z Catherine Woermann. To z tego związku pochodziło jedyne dziecko Charlesa – córka Lucia, która po śmierci ojca stała się odpowiedzialna za dziedzictwo Eamsów. Jeszcze w tym samym roku, w którym Charles rozstał się z żoną, wziął ślub z Ray Kaiser i od tamtej pory stali się nierozłączni, zarówno prywatnie, jak i zawodowo.
Młodsza o 5 lat od męża – Ray – pochodziła z Sacramento w Kalifornii. Studiowała malarstwo w Nowym Jorku, później przeniosła się do Cranbrook na wydział tkactwa. Tam pomagała Charlesowi Eamesowi i jego przyjacielowi Eero Saarinenowi w przygotowaniu prac na konkurs „Wzornictwo organiczne w wyposażeniu domu”, organizowany przez Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Nikogo nie powinno dziwić, że właśnie to trio wygrało konkurs, stosując w rewolucyjnym projekcie mebli do siedzenia technologię formowania sklejki w krzywizny oraz tzw. zgrzewanie cykliczne, które pozwoliło na łączenie metalu z drewnem. Wygrana otworzyła pierwszy rozdział historii Eamsów.
Później były eksperymenty
Ray i Charles współpracowali ze sobą przez blisko czterdzieści lat i stworzyli jeden z najbardziej znanych duetów wszech czasów. W ich portfolio nie było projektu, którego nie wyróżniałaby architektoniczna precyzja. Każde z nich było odpowiedzialne za inny aspekt. Ona dbała o formę i estetykę przedmiotów, on poświęcał swój czas na eksperymenty technologiczne. Tak powstawały meble, w których nowoczesne materiały łączyły się z klasycznymi.
Poszukując nowych materiałów do masowej produkcji, Charles i Ray Eames, na przełomie 1945/1946 r. rozpoczęli eksperymenty ze sklejką. Ich głównym celem było nadanie jej naturalnych dla ludzkiego ciała kształtów. Szybko okazało się, że krzesła i fotele z kolekcji Plywood z dużą dozą prawdopodobieństwa należą do najbardziej rozpoznawalnych projektów Eamsów.
Natomiast jednym z pierwszych materiałów, z którego korzystało małżeństwo było aluminium. Tworząc konstrukcję krzeseł Aluminium Group klasyczny stelaż zastąpiono wspierającym siedzisko, zastosowano też skórę rozciągniętą pomiędzy dwoma bocznymi elementami z metalu. Wyłącznym producentem tych mebli w Europie, nieprzerwanie od ponad 50 lat, jest szwajcarska Vitra.
Do dzisiaj za absolutny bestseller i synonim najwyższej jakości, ale też klasy samej w sobie, uznawany jest fotel z podnóżkiem Lounge. Ciągle uważa się go za najwygodniejszy mebel do siedzenia XX w. Projekt ujrzał światło dzienne w 1956 r. Jest produkowany z trzech profilowanych elementów ze sklejki, które są pokryte skórzanymi poduchami.
Misja Eamsów
Dziś niewiele osób pamięta, że Charles i Ray Eames projektowali nie tylko meble, ale też domy. Ponadto kręcili filmy, wprowadzali do meblarstwa nowe materiały i technologie, byli również pionierami w dziedzinie tworzenia prezentacji multimedialnych. Ich wkład we współczesną sztukę użytkową jest imponujący.
Misję Eamesów najlepiej opisują słowa: ofiarować jak najwięcej najlepszych rzeczy, jak największej liczbie ludzi, za jak najmniejsze pieniądze. Początkowo monopol na produkcję i dystrybucję na całym świecie mebli projektowanych przez słynne małżeństwo miała amerykańska firma Herman Miller. Od lat 80. w Europie i na Bliskim Wschodzie zajmuje się tym szwajcarska firma Vitra.
Małżeństwo nigdy nie starało się być modne czy stylowe, nie zależało im na wpisywaniu się w aktualnie obowiązujące trendy, wręcz przeciwnie – z pełną świadomością odrzucali je, poszukując uniwersalnych rozwiązań. Po latach wytężonej pracy twórczej w 1978 r. Charles Eames zmarł na atak serca. Ray Eames odeszła dokładnie 10 lat i 1 dzień później. Ostatnie dzieło pary projektantów, kanapa nazwana po prostu The Eames sofa, weszła do produkcji w 1984 r.
Niepowtarzalny styl, który przez blisko 40 lat był znakiem rozpoznawczym duetu sprawił, że meble projektowane przez Eamesów są dziś równie odkrywcze i nowoczesne, jak wtedy, gdy powstawały. Rzetelność, pasja, wyobraźnia i konsekwencja zapewniły im stałe miejsce nie tylko w historii designu, ale i w ciągle zmieniającym się świecie.
